Πέμπτη

Χρεωκοπία του Ελληνικού Δημοσίου: Απλοί ορισμοί και σενάρια


Τον τελευταίο καιρό γίνεται πολύς λόγος γιά την πιθανότητα χρεωκοπίας του Ελληνικού Δημοσίου μέσα στα επόμενα χρόνια. Γιά λόγους ενημέρωσης δίνουμε παρακάτω υπό μορφή ερωτοαπαντήσεων μερικά βασικά στοιχεία γιά το θέμα. Η ενημέρωση γίνεται σε μορφή ερωτοαπαντήσεων γιά λόγους συντομίας και ευκρίνειας.
Ερώτηση: Τι σημαίνει χρεωκοπία του Ελληνικού Δημοσίου;
Απάντηση:
Σημαίνει πως δεν θα μπορεί το Δημόσιο να αποπληρώσει κατά την λήξη τους κάποια από τα ομόλογα που έχει εκδόσει στο παρελθόν. Μέχρι σήμερα αποπληρώνει τα ομόλογα όταν λήγουν με καινούργιο δανεισμό (πάλι σε ομόλογα). Εάν όμως οι δανειστές (αυτοί που θα αγοράσουν τα καινούργια ομόλογα) ζητούν πολύ υψηλά επιτόκια (διότι θεωρούν τον δανειζόμενο αφερέγγυο) ή δεν προσέρχονται καθόλου (δεν εκδηλώνουν ενδιαφέρον) τότε το κράτος κηρύσσει στάση πληρωμών και δηλώνει οτι αδυνατεί να πληρώσει αυτούς που κρατούν τα ομόλογά του όταν αυτά θα λήξουν (σε ένα μήνα, σε ένα χρόνο ή σε δέκα χρόνια).
Ερ. : Τι είναι τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου;
Απ. :
Είναι απλά χαρτιά όπου το Δημόσιο υπόσχεται να επιστρέψει κατά την λήξη τους (σε ένα, πέντε, δέκα, είκοσι ή τριάντα χρόνια) στον φέροντα (τον δανειστή) το αρχικό κεφάλαιο που αυτός κατέβαλε, ενώ ενδιάμεσα (κάθε έξη μήνες) του πληρώνει τους τόκους.
Ερ. : Ποιοί κρατούν στα χέρια τους ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου;
Απ. :
Οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, ημεδαπό ή αλλοδαπό. Συνήθως είναι τράπεζες (Ελληνικές ή ξένες), αμοιβαία κεφάλαια, ασφαλιστικά ταμεία και ιδιώτες (έλληνες ή ξένοι).
Ερ. : Γιατί όλοι αυτοί έχουν αγοράσει ομόλογα αντί να έχουν τα κεφάλαιά τους στην τράπεζα σε προθεσμιακές καταθέσεις;
Απ. :
Γιατί τα επιτόκια των ομολόγων είναι αρκετά υψηλότερα από τα επιτόκια των καταθέσεων και η επιστροφή του κεφαλαίου κατά την λήξη τους θεωρούνταν μέχρι τώρα σίγουρη (δεν υπήρχε ρίσκο).
Ερ. :  Τι ακριβώς συμβαίνει κατά την πτώχευση ενός κράτους;
Απ. :
  Η αξία των ομολόγων του μηδενίζεται. Όλοι αυτοί που τα έχουν στα χέρια τους χάνουν τα χρήματά τους (το αρχικό κεφάλαιο που δάνεισαν). Εάν μία τράπεζα (Ελληνική ή ξένη) έχει στα χέρια της πολλά τέτοια ομόλογα (σαν ποσοστό του συνολικού ενεργητικού της) τότε κινδυνεύει με κατάρρευση και η ίδια η τράπεζα.
Ερ. :  Έχουν πολλά ομόλογα του Ελληνικού δημοσίου στα χέρια τους οι Ελληνικές τράπεζες;
Απ. :
  Ναί, αλλά σε διαφορετικά ποσοστά η καθεμία ως προς το συνολικό της ενεργητικό.
Ερ. :  Δεν μπορεί η κυβέρνηση να τυπώσει καινούργιο χρήμα γιά να αποπληρώσει τους πιστωτές και να "μπαλώσει" τα πράγματα;
Απ.:
  Όχι. Μέ την υιοθέτηση του ευρώ δεν έχει καμία τέτοια δυνατότητα η Ελληνική κυβέρνηση (όπως και κάθε άλλη κυβέρνηση της ευρωζώνης). Από αυτήν την άποψη τα ομόλογα του Δημοσίου είναι όπως τα ομόλογα που εκδίδει μία μεγάλη ιδιωτική εταιρεία : Πρέπει όταν λήγουν να έχει χρήματα να τα αποπληρώνει ή κηρύσσει πτώχευση. Κάθε μήνα  πολλές μικρές και μεγάλες εταιρείες ανά τον κόσμο δηλώνουν πτώχευση και οι πιστωτές τους (οι κάτοχοι των ομολόγων τους) χάνουν τα χρήματά τους, οι δε μέτοχοί τους βλέπουν την αξία της μετοχής τους να μηδενίζεται.
Ερ. : Δεν μπορεί η κυβέρνηση να προσφέρει ομόλογα με "καπέλο" τόσο ώστε να τα αγοράζουν οι επενδυτές παρά τον ενδεχόμενο κίνδυνο;
Απ. :
Μέσα στο 2010 η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να δανειστεί τουλάχιστον 60 δισεκατομύρια ευρώ. Αν γιά αυτά τα 60 δις ευρώ γιά δέκα χρόνια πληρώνει ένα ετήσιο "καπέλο" ας πούμε 5% (δηλαδή αν αντί γιά το 3,5% των γερμανικών δεκαετών ομολόγων τα ελληνικά ομόλογα έχουν επιτόκιο 8,5%) τότε στα δέκα χρόνια θα πληρώσει ο φορολογούμενος "καπέλο" 5% x 10 χρόνια x 60 δις € = 30 δις € "καπέλο". Δημιουργείται έτσι μία οικονομική περιδίνηση που σαν μαύρη τρύπα κάνει σύντομα το σύστημα να καταρρεύσει με τρόπο που θα χρειασθεί μία δεκαετία γιά να επανέλθει.
Ερ. :  Τι πρέπει να κάνει η Ελληνική κυβέρνηση γιά να μπορεί να συνεχίσει να δανείζεται εκδίδοντας καινούργια ομόλογα και αποπληρώνοντας τα παλιά;
Απ. :
  Πρέπει να πάρει μέσα στον Ιανουάριο-Φεβρουάριο του 2010 τέτοια μόνιμα μέτρα μείωσης των εξόδων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και σύλληψης της φοροδιαφυγής ώστε οι πιστωτές της να πεισθούν πως σε ένα, δύο, πέντε ή δέκα χρόνια που τα καινούργια ομόλογα θα λήγουν αυτοί θα πάρουν πίσω τα κεφάλαιά τους.
Ερ. :  Οι άλλες κυβερνήσεις χωρών της ΕΕ ή η ίδια η Κομισσιόν δεν μπορούν να βοηθήσουν οικονομικά;
Απ. :
  Εάν θέλουν μπορούν. Υπόκεινται όμως στον έλεγχο των πολιτών τους που είναι γενικά αρνητικοί σε επιχειρήσεις διάσωσης "ασώτων κυβερνήσεων" αλλά και οι ίδιες οι χώρες-μέλη και η κομισσιόν ξέρουν πως αν βοηθήσουν σήμερα το Ελληνικό Δημόσιο θα δημιουργήσουν "ηθικό κίνδυνο": Πολλές κυβερνήσεις χωρών της ευρωζώνης (π.χ. Πορτογαλία, Ισπανία, Ιρλανδία, Ιταλία) θα είναι απρόσεχτες γιά τα οικονομικά τους αφού θα ξέρουν ότι αν κινδυνέψουν θα τις σώσουν οι "υπόλοιποι". Τελικά τους "υπόλοιπους" δεν θα υπάρχει κανείς γιά να τους σώσει και θα καταρρεύσουν όλοι μαζί.
Ερ. :  Αφού έτσι έχει η κατάσταση καθώς μπαίνουμε στο 2010, ποιά είναι τα πιθανά σενάρια;
Απ. :
  Σενάριο Νο 1: Η κυβέρνηση παίρνει τον πρώτο μήνα του 2010 μερικά ημίμετρα γιά μείωση της φοροδιαφυγής και οι "δανειστές" πείθονται προσωρινά να δανείσουν με "καπέλο" περίπου 3% πάνω από το κόστος των φερέγγυων χωρών. Μετά από μερικούς μήνες το κρατικό χρέος "έχει εκραγεί", η πραγματική οικονομία καταρρέει (ανεργία 20%) και προκηρύσσονται εκλογές γιά να γίνει κυβέρνηση εθνικής ενότητας.
Σενάριο Νο 2: Τα μέτρα της κυβέρνησης δεν πείθουν τους δανειστές και περί τον Φεβρουάριο-Μάρτιο η χώρα δηλώνει αδυναμία πληρωμών, βγαίνει από την ζώνη του ευρώ, υποτιμά το νόμισμα κατά 100%, η ανεργία ανέρχεται στο 20% και με υποτιμημένο νόμισμα και με μηδέν δημόσιο χρέος (οι πιστωτές έχουν χάσει οριστικά τα χρήματα που δάνεισαν σε ελληνικές κυβερνήσεις) προσπαθεί να προσελκύσει τουρίστες και επενδύσεις ("μηδενίζει το κοντέρ και ξαναρχίζει από την αρχή").
Σενάριο Νο 3:  Τα μέτρα της κυβέρνησης δεν πείθουν τους δανειστές και περί τον Φεβρουάριο η κυβέρνηση δηλώνει κρυφά στην κομισσιόν ότι σε λίγες βδομάδες θα έχει αδυναμία πληρωμών. Η κομισσιόν χορηγεί κρυφά δάνειο λίγων δισεκατομυρίων ευρώ (μέσω της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας) και στέλνει φανερά στην Ελλάδα 10 άτομα που αναλαμβάνουν τον πλήρη έλεγχο της κυβέρνησης. Τα πρώτα μέτρα που παίρνουν είναι μόνιμη μείωση μισθών Δημοσίου κατά 30% και μόνιμη μείωση συντάξεων των ασφαλιστικών ταμείων που ελέγχονται από το Δημόσιο κατά 15%. 
Ερ. : Ποιό από τα προηγούμενα σενάρια είναι πιό πιθανό;
Απ. :
Συνδυασμός του σεναρίου Νο1 με σενάριο Νο 3, δηλαδή: Με κάποιον τρόπο η κυβέρνηση "τραινάρει" την ώρα της "κρίσης" κατά αρκετούς μήνες και εν συνεχεία τα δημόσια οικονομικά περιέρχονται κατά 100% στα χέρια της κομισσιόν.

Δεν υπάρχουν σχόλια: